”Wheré are you, Adam”

‘Where are you, Adam?’ is een unieke en visueel rijke beschouwende documentaire over het kloosterleven op de berg Athos. Op een eerbiedwaardige wijze toont ze een wereld waar de tijd niet door de klok wordt beheerst. We zien hier gelovige mensen die helemaal opgaan in hun werk en gebed. Ze krijgen te maken met beproevingen en voelen pijn.

De beelden in de film over de inzet van de monniken raakten Katja Novikova* in haar ziel. Dit alles op het levensritme van de prachtige omringende natuur van het klooster.
De openingsscène toont een donkere kapel. Er klinkt ingetogen gezang en er brandt enkel kaarslicht. Een ander beeld toont wuivende maïs in de wind. Er klinkt een stem. Deze zegt: “Wat is het prachtig om te beseffen dat je in het leven je eigen kruis draagt.” De camera observeert en toont beelden van de twee belangrijkste aspecten van het leven van de monniken: bidden en werken.
In het klooster Dochiariou op Athos maken de monniken groenten schoon en zagen ze een enorme vers gevangen vis doormidden. Ook draaien ze cement in een betonmolen om een muur te bouwen die hen tegen de zee moet beschermen. Verder zie je ze timmeren, smeden, brood bakken en de olijfoogst verwerken. Eén monnik zorgt voor de ongelofelijke hoeveelheid aanwezige katten. De extreme fysieke arbeid wordt afgewisseld met gebed.
De camera filmt van dichtbij de gelofte van een monnik. Hegumen Gregry, de abt, legt zijn handen op het hoofd van de jongeling, biedt hem sandalen aan en knipt zijn haren af. “Jij treedt in via mijn handen, hoofd en hart.” Het Kyrie Eleison klinkt. Er is rust en stilte, zowel onder de monniken als in de filmmontage, wat voor een intense beleving zorgt. Je kabbelt als kijker mee op het ritme van wind en zee.
Hoofdpersoon in de documentaire is Hegumen Gregry. Hij is het meest aan het woord en praat in opmerkelijke openheid over zijn worstelingen en angsten. Zijn tranen vloeien veelvuldig. Het einde van zijn leven valt hem zwaar. “Goede werken worden slechts met pijn en moeite voltooid. Ik blijf tot mijn laatste adem in het klooster.” En even later: “Ik hoef het hoe en waarom niet te begrijpen. God weet het. Ik draag mijn lot met geduld. Dat heb ik hier op de berg geleerd.”
De monniken vieren Pasen. Het feest van de wederopstanding is ook binnen de Oost-Orthodoxe kerk het belangrijkste feest. Er zijn bezoekers en er wordt een grap uitgehaald met een ei van steen. Even later sneeuwt het. Een monnik speelt piano. En passant wordt de filmtitel verklaard. “In het paradijs heeft God aan Adam gevraagd waar hij was. Berouw is de enige weg terug naar Christus.”
Where are you, Adam? laat je intiem en dichtbij getuige zijn van een verborgen wereld. Zo intiem zelfs, dat het soms bijna ongemakkelijk wordt. Bovenal mag je als kijker voor even onderdeel zijn van de levenssfeer van de monniken. Een voorrecht.
* Katja Novikova werkt samen met Alexander Plyska, diaken en producent van de Oekraïense film ‘Where are you, Adam?’ Zij wil ons graag deze documentaire laten zien en is op 22 september aanwezig om de documentaire toe te lichten en met ons in gesprek te gaan. De entree op deze avond is bestemd voor de producent en zijn familie in Kiev.

Begeleiding: Katja Novikova

Aantal deelnemers: 70

Kosten: 10.00 euro