Concert ‘Via Crucis’ – Liszt, Rheinberger, Bruckner

AMERSFOORT – Laatromantische muziek over het lijden en sterven van Christus in de Franciscus Xaveriuskerk door Capella Amersfoort onder leiding van Anthony Scheffer op 19 maart 2022.

Tijdens zijn leven gold Franz Liszt (1811–1886) als een absolute wereldster. Vanwege zijn virtuoze pianospel en charisma, maar ook omdat hij als componist van de Romantiek grenzen verlegde. Tot het einde van zijn leven reisde Liszt door Europa om concerten te geven. Tegelijk keerde hij de glamour de rug toe. Als Hongaars katholiek voor wie toewijding aan Christus steeds belangrijker werd, ontving hij in 1865 in Rome vier lekenwijdingen.
Veel muziek die hij hierna schreef, bleef onuitgegeven, omdat het de muzikale taal en harmonieën van de Romantiek doorbrak. Vanwege het gebrek aan herkenbare grondtoon werd het zelfs gezien als experimenteel en gevaarlijk. Een van die werken is Via Crucis (1878), waarvan Liszt ook een versie maakte voor piano en koor. Het betreft veertien meditaties bij momenten uit het lijden en sterven van Jezus Christus, zoals die zijn vormgegeven in kruiswegstaties in elk Rooms-katholiek kerkgebouw. Anders dan in een Passie vertelt Liszt geen verhaal, maar is de begroeting van het kruis voor hem aanleiding voor een innerlijke pelgrimstocht.
Het is Liszt duidelijk niet te doen om virtuositeit of schoonheid. De noten zijn tot een minimum gereduceerd. Het gaat erom de rauwe emoties en tegelijk goddelijke betekenis van Jezus’ lijden voelbaar te maken in klanken waar de luisteraar zich voor moet openstellen. De Via Crucis is muziek om te ondergaan en je door te laten meenemen. Tegelijk onderstreept Liszt het algemeen christelijke karakter van deze meditatie op de kruisweg door twee lutherse Bachkoralen op te nemen. In het eerste koraal verandert hij nauwelijks iets. Het tweede is echter voorzien van een heel nieuwe zetting. Net als elders in de Via Crucis lossen veel akkoorden harmonisch gezien niet op. Christus’ dood vormt niet het einde. Straks volgt een nieuw begin.
Capella Amersfoort onderbreekt de Via Crucis met twee motetten. Allereerst met Os iusti van Anton Bruckner (1824–1896) over de lijdende rechtvaardige. Daarna met Vexilla Regis van Liszt. Het concert sluit af met een avondgebed van Joseph Rheinberger (1839–1901).

Beleiding:

Aantal deelnemers: 100

Kosten: € 15 volwassenen; jongeren en kinderen tot 18 jaar gratis.

Informatie en voorverkoop: www.capella-amersfoort.nl